“Tôi sẽ hủy diệt Android, vì đó là sản phẩm ăn cắp”. Trích lời Steve Jobs trong cuốn tiểu sử về ông của tác giả Walter Isaacson xuất bản năm 2011.
Sự căm ghét của Jobs đối với Google và phần mềm điện thoại thông minh của hãng này đã được nhiều người biết đến, đồng thời nhiều vụ kiện liên quan đến Apple và các hãng Android khác cho thấy Jobs rất nghiêm túc khi đưa ra những tuyên bố của mình. Tuy nhiên, thực tế là cả Apple và Google đều lấy cảm hứng từ nhau trong nhiều năm và không có công ty nào có thể thành công như hiện tại nếu không có sự cạnh tranh giữa hai bên.
Gần đây, Android đã kỷ niệm 15 năm. (Tính từ khi chiếc điện thoại chạy hệ điều hành Android đầu tiên, T-Mobile G1, được ra mắt). Hãy cùng nhìn lại hành trình mà hai công ty đã trải qua để trở thành những kẻ thống trị trong thế giới công nghệ. Và sự cạnh tranh đã thúc đẩy họ như thế nào.
Có thể nói rằng điện thoại thông minh là một trong những phát minh mang tính cách mạng nhất trong lịch sử loài người, từ việc thay đổi hoàn toàn cách chúng ta giao tiếp với nhau đến việc tạo ra một loại hình kinh doanh hoàn toàn mới. Kinh doanh các công nghệ di động khác nhau. Và dù Steve Jobs có chỉ trích Android trong những ngày đầu. Thì rõ ràng là các ý tưởng và cảm hứng đã được trao đổi qua lại giữa Apple và Google trong những năm tiếp theo.
Trong suốt 15 năm cạnh tranh giữa hai công ty. Chúng ta thường có cảm giác như hai anh em cãi nhau khi chơi. Anh có cái này thì em cũng phải có cái đó!..
Cuộc đua giữa hai công ty đã thúc đẩy họ tiến lên phía trước và cho phép họ cạnh tranh với các đối thủ khác. Như BlackBerry từng làm chủ thị trường, cũng như Nokia và nền tảng Symbian. Ngay cả Microsoft và Windows Phone – những gã khổng lồ công nghệ. Cũng không thể đứng vững trước sức ép cạnh tranh từ Apple và Google. Hãy cùng nhìn lại quá trình cạnh tranh giữa hai công ty này.
Quá khứ
Android bắt đầu như một công ty độc lập (Android Inc.) vào năm 2003 và cho đến năm 2005. Khi Google mua lại công ty này. Trong khi đó, Apple đã thành công với các sản phẩm di động như iPod và iPhone. Được phát triển bí mật từ năm 2004. Và có tin đồn rằng Jobs đã được mời để trở thành CEO của Google.
Tuy nhiên, Jobs cuối cùng không nhận vai trò này và Google đã tìm được CEO Eric Schmidt. Người sau đó gia nhập ban giám đốc của Apple vào năm 2006. Nhà báo Steven Levy đã viết trong cuốn sách “In the Plex: How Google Thinks, Works, and Shapes Our Lives” xuất bản năm 2011: Có quá nhiều điểm tương đồng giữa Apple và Google, đến mức có thể coi như hai công ty này là một. Tuy nhiên, không phải mọi chuyện đều diễn ra suôn sẻ như vậy.
Vào tháng 1 năm 2007, Apple giới thiệu chiếc iPhone đầu tiên và vào tháng 11 cùng năm. Google cũng giới thiệu hai nguyên mẫu của họ. Một trong số đó là chiếc điện thoại với thiết kế giống BlackBerry, sử dụng các nút bấm và bánh xe cuộn. Nguyên mẫu còn lại có màn hình cảm ứng lớn và rất giống với iPhone.
Điều này đã khiến Jobs không hài lòng, ông đã đe dọa sẽ tiêu diệt Android bằng cách sử dụng toàn bộ số tiền 40 tỷ USD trong ngân hàng của Apple. Chiếc điện thoại Android đầu tiên là T-Mobile G1. Đã kết hợp các yếu tố từ cả hai nguyên mẫu trước đó, với màn hình cảm ứng có thể trượt ra để lộ bàn phím vật lý. Schmidt đã rời khỏi ban giám đốc của Apple vào năm 2009 do lo ngại về xung đột lợi ích. Và từ đó đã bắt đầu một loạt vụ kiện giữa Apple và nhiều đối tác của Google liên quan đến việc vi phạm các bằng sáng chế liên quan đến điện thoại.
Một trong những đối tác quan trọng nhất của Google là Samsung. Hãng đã bị Apple cáo buộc vi phạm một số bằng sáng chế. Bao gồm cả các tính năng cơ bản như chạm để thu phóng và trượt để mở khóa. Cuộc chiến pháp lý kéo dài suốt nhiều năm. Trong đó Apple cho rằng Samsung đã sao chép thiết kế của họ và Samsung đã phản đối. Cuối cùng, tranh chấp này đã kết thúc vào năm 2018. Khi hai bên đồng ý giải quyết vấn đề mà không thông qua tòa án.
Mặc dù có những tuyên bố về sự cạnh tranh trong các cuộc chiến pháp lý kéo dài tại tòa. Nhưng nếu ta nhìn vào sự phát triển của cả phần mềm và thiết kế điện thoại. Có vẻ như rõ ràng là cả hai bên vẫn tiếp tục lấy cảm hứng từ nhau. Các tính năng như picture-in-picture, thư thoại trực tiếp, tùy chỉnh màn hình khóa và dịch trực tiếp đều có sẵn trên hệ điều hành Android trước khi chuyển sang iOS. Việc sử dụng các widget để tùy chỉnh màn hình chính đã lâu được coi là điểm khác biệt của Android. Nhưng cuối cùng tính năng này cũng đã xuất hiện trên iOS.
Ngoài ra, tính năng Nearby Share của Android rất giống với AirDrop của Apple và điện thoại Android không có các tính năng như Do Not Disturb hoặc khả năng chụp ảnh màn hình sau một khoảng thời gian như iPhone.
Apple đã loại bỏ cổng tai nghe 3,5 mm khỏi iPhone vào tháng 9 năm 2016 và sau đó, Android cũng làm điều tương tự. Ban đầu có nhiều lời chê trách, nhưng cuối cùng cả hai hệ điều hành đều có cùng một quyết định.
Đôi khi rất khó, nếu không nói là không thể, để xác định liệu các công ty này đang sao chép ý tưởng của nhau hay chỉ đơn giản là đưa ra những tính năng tương tự sau khi phân tích xu hướng khách hàng và những tin đồn.
Tin đồn về việc Apple sẽ loại bỏ nút home vật lý trên iPhone X đã xuất hiện từ rất lâu trước khi chiếc máy này chính thức ra mắt vào tháng 9 năm 2017. Liệu có phải Samsung đã kịp đi trước và loại bỏ nút home khỏi Galaxy S8 vào đầu năm đó nhờ thông tin này? Hay cả hai bên chỉ đơn giản là đưa ra quyết định thay đổi thiết kế lớn như vậy một cách độc lập?
Đó là những câu hỏi mà chúng ta có thể không bao giờ tìm được câu trả lời chính xác. Tuy nhiên, dù thế nào đi nữa, kết quả cuối cùng vẫn sẽ giống nhau. Điện thoại và phần mềm từ các nhà sản xuất khác nhau đang phát triển theo hướng đồng bộ.
Hiện tại
Vào đầu năm 2024, Android vẫn là nền tảng smartphone dẫn đầu thị trường. Chiếm 70,8% thị phần toàn cầu so với 28,4% của Apple (theo số liệu từ Statista). Tuy nhiên, mục tiêu chính của Google luôn là đưa hệ điều hành Android lên càng nhiều thiết bị càng tốt. Từ điện thoại giá rẻ dưới 50 USD cho đến những chiếc điện thoại cao cấp trên 1.500 USD. Trong khi đó, Apple chỉ cung cấp iOS trên các thiết bị của riêng mình. Và giá thành của chúng cũng cao hơn rất nhiều. Do đó không ngạc nhiên khi Android chiếm thị phần lớn hơn iOS.
Tuy nhiên, mô hình kinh doanh của Google chủ yếu là cung cấp dịch vụ chứ không phải sản xuất phần cứng. Công ty kiếm lợi nhuận chủ yếu từ việc bán quảng cáo trên tất cả các nền tảng của mình. Và do đó, họ được hưởng lợi từ việc tiếp cận thị trường rộng lớn.
Android là một hệ điều hành được sử dụng miễn phí bởi các công ty. Vì vậy nó có số lượng cài đặt lớn. Tuy nhiên, để truy cập vào các dịch vụ của Google như Gmail, YouTube. Chrome và Cửa hàng Google Play. Các công ty phải trả phí cấp phép cho Google. Điều này giải thích tại sao Android xuất hiện trên nhiều điện thoại từ Samsung, Motorola, OnePlus, Oppo, Nothing,… và cũng trên điện thoại Pixel của Google.
Trái lại, Apple có một hệ sinh thái đóng kín. Chỉ có iPhone mới có thể chạy hệ điều hành iOS và Apple luôn muốn duy trì điều này. Họ có quyền kiểm soát hoàn toàn cách phần mềm hoạt động trên điện thoại và cách tối ưu hóa phần mềm cho phần cứng.
Điều này giải thích tại sao điện thoại của Apple thường hoạt động tốt hơn nhiều so với các điện thoại Android cao cấp, mặc dù trên thực tế, phần cứng của iPhone có thông số kỹ thuật thấp hơn. Về bản chất, Android được sử dụng rộng rãi, trong đó mỗi phiên bản phải tương thích với nhiều loại thiết bị, kích thước màn hình và thành phần khác nhau.
Android đã gặp khó khăn khi máy tính bảng xuất hiện, khi phần mềm được thiết kế cho điện thoại 4 inch đột nhiên phải thay đổi để phù hợp với màn hình lớn hơn. Phiên bản Android 3.0 Honeycomb ban đầu được thiết kế cho máy tính bảng, nhưng nó đã gặp nhiều vấn đề và không tồn tại lâu dài, một số tính năng của nó đã được tích hợp vào các phiên bản sau đó.
Mặc dù ban đầu sử dụng iOS cho cả hai thiết bị. Nhưng hiện nay Apple chỉ tập trung phát triển iOS cho điện thoại và tối ưu hóa cho màn hình nhỏ hơn. Trong khi iPadOS mới hơn được phát triển riêng cho máy tính bảng.
Các hệ điều hành này đã kết hợp các tính năng của nhau trong những năm qua. Mặc dù Android có khả năng tùy biến cao hơn. Nhưng Apple đã giới thiệu các tính năng tùy chỉnh trên màn hình chính và màn hình khóa. Cũng như khả năng tạo chủ đề biểu tượng để thay đổi giao diện thiết bị.
Trong khi đó, Google đã tích cực giải quyết vấn đề phân mảnh. Và áp dụng nhiều cách tiếp cận tương tự như Apple trên dòng sản phẩm của mình. Các điện thoại Pixel mới hơn – bao gồm cả Pixel 8 Pro gần đây – được thiết kế để thể hiện những điểm mạnh của Google với vi xử lý được thiết kế nội bộ (tương tự như Apple với chip cho iPhone) và phần mềm được tối ưu hóa cho điện thoại Pixel.
Mặc dù Android có số lượng người dùng lớn hơn, nhưng Google đã nhận ra rằng. Apple đang dẫn đầu về trải nghiệm phần cứng cao cấp và dòng sản phẩm Pixel là câu trả lời của họ.
Tương lai..
Theo Ben Woods, một nhà phân tích công nghệ tại CCS Insight. Chúng ta đang chứng kiến một bước ngoặt quan trọng cho hệ điều hành Android. Mặc dù thành công về số lượng người dùng là không thể phủ nhận. Nhưng Android đang dần mất thị phần trong phân khúc cao cấp khi Apple chiếm ưu thế. Dòng điện thoại Pixel của Google được đánh giá là một trong những sản phẩm Android tốt nhất hiện nay. Nhưng doanh số bán ra vẫn chỉ bằng một phần nhỏ so với iPhone.
Trong khi đó, các đối tác chính của Android như Samsung đang cạnh tranh với Apple để giành vị trí số 1 trong thị trường điện thoại di động. Một danh hiệu thường xuyên được chuyển nhượng giữa hai công ty. Tuy nhiên, Samsung có một danh mục sản phẩm rộng hơn nhiều. Với doanh số bán hàng được tăng cường bởi sự bán ra nhiều điện thoại giá rẻ. Trong khi đó. Apple vẫn duy trì sự thống trị trong phân khúc cao cấp và không có dấu hiệu suy yếu.
Tuy nhiên, Android đang đặt niềm tin vào thành công lâu dài của mình thông qua sự đổi mới trong thiết kế smartphone với màn hình gập. Samsung đã ra mắt nhiều thế hệ điện thoại Galaxy Z Flip và Z Fold. Còn Google cũng vừa tung ra Pixel Fold. Cùng với các sản phẩm màn hình gập từ OPPO, Motorola và OnePlus.
Trong khi đó, Apple vẫn chưa có kế hoạch ra mắt bất kỳ sản phẩm nào với màn hình gập. Và chúng ta vẫn phải xem liệu đó là do họ chưa sẵn sàng. Hay vì họ cho rằng màn hình gập chỉ là một xu hướng tạm thời. (Giống như màn hình 3D hay thiết kế cong). Thay vì tập trung vào việc thử nghiệm những cải tiến mới như màn hình gập. Apple đã quyết định tiếp tục nâng cấp phần cứng hiện có của iPhone 15 Pro. Bằng việc sử dụng vật liệu titan và cải tiến camera, nhưng vẫn giữ nguyên nền tảng cũ. Chiến lược này cũng bao gồm việc thu hút người dùng vào hệ sinh thái rộng lớn của Apple. Với tính đồng bộ cao giữa iPhone và các sản phẩm khác như Apple Watch. iPad, Mac, HomePods và Apple TV.
Với mỗi khách hàng mới sở hữu iPhone. Apple sẽ có cơ hội bán thêm các sản phẩm và dịch vụ khác như bộ nhớ iCloud. Apple Music, Apple Fitness hoặc đăng ký dịch vụ Apple TV. Mặc dù Google cũng cung cấp các sản phẩm tương tự. Nhưng không có sự liên kết chặt chẽ như Apple. Điều này có thể khiến các sản phẩm của Google ít hấp dẫn hơn đối với người dùng mới. Và có thể là lý do khiến người dùng Android muốn chuyển sang Apple.
Tuy nhiên, sự phổ biến của Android trên các thiết bị giá rẻ sẽ tiếp tục khiến nó là lựa chọn phổ biến cho những người có ngân sách hạn hẹp. Và việc Android xuất hiện trên nhiều thiết bị từ các nhà sản xuất khác cũng đồng nghĩa với việc chúng ta sẽ thấy nhiều sự đổi mới hơn.
Với dự báo về lượng smartphone xuất xưởng sẽ giảm thấp nhất trong một thập kỷ, nhiều công ty đang tìm cách áp dụng các công nghệ mới và hấp dẫn để thu hút sự chú ý của khách hàng và giới thiệu sản phẩm có tính năng đặc biệt. Chúng ta sẽ thấy điều này được thể hiện qua các sản phẩm Android và iPhone của Apple. Cùng với phần mềm và các thiết bị phụ trợ, bao gồm cả công nghệ tiên tiến như kính Vision Pro.
Ngoài ra, chúng ta cũng sẽ thấy sự tập trung lớn hơn vào việc đảm bảo tính bền vững. Với xu hướng ngày càng chú trọng đến các sản phẩm bền vững. Cuộc cạnh tranh trong ngành smartphone sẽ tập trung vào việc ai có thể tạo ra sản phẩm thân thiện với môi trường nhất.
Sự phát triển của cả phần mềm và phần cứng trên iOS và Android thường diễn ra song song. Khi một bên tung ra tính năng mới thì bên kia cũng sẵn sàng đáp ứng!. Tương tự như cạnh tranh trong thể thao. Apple và Android sẽ cần duy trì tinh thần đó để tìm ra những cách sáng tạo mới. Và đạt được thành công trong một thị trường ngày càng khó khăn.
