Cỗ Bát Tràng không chỉ là một mâm cơm đơn thuần, mà là biểu tượng của sự kết hợp hài hòa giữa ẩm thực, tín ngưỡng và mỹ cảm, vừa được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Vào ngày 13/8/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó nổi bật là cỗ Bát Tràng của Hà Nội.
Không giống như những mâm cơm thông thường, cỗ Bát Tràng kết hợp tinh tế giữa nghệ thuật ẩm thực và gốm sứ, hai giá trị văn hóa lâu đời của làng nghề ven sông Hồng này.
Vậy điều gì đã giúp cỗ Bát Tràng được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia?
Đó chính là những giá trị văn hóa tiêu biểu mà cỗ Bát Tràng mang lại, từ sự đa dạng văn hóa, thể hiện bản sắc cộng đồng đến khả năng kế thừa và phục hồi qua nhiều thế hệ.
Cộng đồng địa phương đã tự nguyện đề cử và cam kết bảo vệ cỗ Bát Tràng, minh chứng cho giá trị tinh thần và văn hóa mà nó mang lại.
Cỗ Bát Tràng đặc biệt ở chỗ nào?
Đầu tiên là sự tỉ mỉ và tinh tế trong từng món ăn. Mâm cỗ phải tuân theo nguyên lý cân đối âm dương, ngũ hành, đồng thời hài hòa về màu sắc và hương vị.
Sự tỉ mỉ thể hiện qua cách chọn nguyên liệu và kỹ thuật chế biến, từ xôi gấc đỏ tượng trưng cho may mắn đến món thịt gà luộc lá chanh với da căng bóng, thịt vàng óng.
Mỗi món ăn không chỉ được nấu ngon mà còn được trình bày đẹp mắt, thể hiện trình độ mỹ thuật trong thẩm mỹ và tín ngưỡng ẩm thực của người dân Bát Tràng.
Điều này tạo nên một không gian linh thiêng với món ăn ngon, bát đĩa đẹp bằng gốm sứ truyền thống, là điểm khác biệt không thể nhầm lẫn của cỗ Bát Tràng.
Cỗ Bát Tràng cũng chính là cầu nối cộng đồng, gắn kết tình làng nghĩa xóm.
Trong các lễ hội truyền thống, giỗ chạp hay ngày tết, việc cùng nhau chuẩn bị cỗ không chỉ tạo dựng tình cảm thân thiết mà còn là dịp truyền thụ kinh nghiệm và giáo dục con cháu về truyền thống và lòng biết ơn tổ tiên.
Những giá trị văn hóa sâu sắc của cỗ Bát Tràng là lý do khiến nó được tôn vinh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Đây không chỉ là sự khẳng định giá trị văn hóa truyền thống của làng nghề Bát Tràng mà còn mở ra cơ hội phát triển du lịch trải nghiệm, thu hút du khách đến trải nghiệm văn hóa và ẩm thực độc đáo này.
